1-7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi Haftası olarak. Bu özel haftada iyot yetersizliği hastalıklarının önlenmesi ve farkındalığın artırılması hedefleniyor.
Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. A. Murat Koca, iyot yetersizliği nedeniyle ortaya çıkan guatr hastalığına ilişkin değerlendirmede bulundu.
GUART NEDİR?
Guatr, tiroid büyümesidir. Tİroid salgı bezinin boyunda soluk borusunun iki yanında yer alan ve tiroid hormonlarını salgılayan bir orgadır. Guatr, tiroid bezinin hacminin artması yani tiroid büyümesine verilen isimdir. Guatr da tiroid bezi az veya çok çalışmasına göre zehirli guatr veya tembel guatr diye adlandırılır.
Tiroid bezi hastalıkları, guatr ve tiroidit olarak ikiye ayrılır. Guatrda hormon üretiminde sorun vardır. Tiroidit ise tiroidin iltihabıdır. Bakteri, mantar, virüs, travma veya otoimmün olabilir.” dedi.
Tiroidit üç gruba ayrılıyor
Tiroiditin Akut tiroidit, SubAkut Tiroidit ve Kronik Tiroidit olmak üzere üçe ayrılır.
- Akut tiroidit ( Süpüratif / radyasyon / Travma nedenli )
- SubAkut Tiroidit ( Ağrılı (De Quervan) / Ağrısız (sessiz / doğum sonrası / Oİ)
- Kronik Tiroidit ( Hashimato / Riedel )
1- Nodül ve kistleri
2- Tiroid kanseri diye gruplara ayrılır.
İyot eksikliği guatra yol açabilir
Guatrın oluşma nedenleri, alınan gıdalardaki iyot eksikliği veya emilimin bozulmasına bağlıdır. Vücudu dışardan etkileyen radyasyon ve çevre faktörleri, lityum içeren bazı ilaçların da guatra yol açabilir. Guatrın oluşmasında kalıtsal yatkınlık da önemli. Ailesinde guatr ve tiroid hastalığı olanlarda guatr oluşabilir.
Graves, Hashimato, nodüller, kanser ve tiroidit gibi otoimmün nedenler de kanser oluşumunda etkili olabilir. Tüm bu durumlar tiroid dokusunda büyümeye ve guatr oluşmasına neden olur. Ayrıca, kadın olmak, hamilelik, menopoz ve 40 yaş üstü olmakta risk faktörüdür
Guatrın herkeste görülebilir. Ancak kadınlarda 40 yaş sonrası daha sıktır. Bazı hastalıklar, travmalar da guatrı tetikleyebilir.
Guatrın dikkat gerektiren belirtileri
Guatrın belirtileri; boyunda şişlik ve kalınlaşma, baskı hissi ve hassasiyet, yutmada zorlanma ve takılma hissi, nefes almada güçlük ve öksürme, hırıltı sesi ve kolları yukarı kaldırınca başın dönmesi şekline sıralanabilir.
Ayrıca zehirli guatr veya tembel guatr olmasına göre de farklı belirtilerin ortaya çıkabilir.
Zehirlli guatr (Hipertiroidizm): Çarpıntı, terleme, sinirlilik, ellerde titreme, aşırı iştah ama kilo kaybı, saç dökülmesi / incelmesi, sık adet, insomnia, ateş basması / sıcaklık hissi, ishal, bulantı, kusma, kısırlık, göz sorunu.
Tembel Guatr (Hipotiroidizm): Kalpte ağırlık hissi, üşüme hissi, sakinlik / halsizlik, kiloluluk / obezite ve kilo verememek, güçsüzlük, saç kabalaşması, uzun adet, uyuşukluk / uyku hali, kabızlık, kısırlık, ses kalınlaşması, depresyon.
Guatr hastaları ne yemeli, ne yememeli?
Guatrın önlenmesi için yapılması gerekenlere gelince;
Risk faktörlerini ortadan kaldırma ya da minimalize etmeye çalışılmalıdır. Risk grubundakiler kontrollerini mutlaka yaptırmalıdırlar. Beslenmede iyot dengeli alınmalıdır. İyot eksikliği olan kişi karalahana, lahana, soya, karnabahar gibi bazı gıdalardan kaçınmalıdır. İyot eksikliğine iyi gelen deniz ürünleri, yoğurt, yumurta, patates ve muz, gibi gıdalarla beslenilmelidir.
Guatr tedavi edilmediği takdirde çalışma hızına göre rahatsızlıklara neden olacaktır. Uykusuzluktan, psikolojik probleme kadar; Kısırlıktan kalp problemlerine kadar pek çok sistem etkilenir
Yorumlar