Sağlık

Uyku tipinize göre tavuk mu, baykuş musunuz?

Uykumuzu kısaltmak mümkün mü? Daha kısa süre uyursak ne tür problemlerle karşılaşırız?

Uyku tipinize göre tavuk mu, baykuş musunuz?

Nörolog Prof. Dr. Hakan Kaynak uyku süresi ile ilgili bilgiler paylaştı:  

Uyku süremiz kişiden kişiye 4-5 saat ile 11-12 saat arasında değişiyor. Türkiye’de toplumun büyük çoğunluğunun (%75) 7-8 saat süreyle uyuma alışkanlığına sahip olduğu, yapılan araştırmalarla biliniyor. Uyku süreleri genetik olarak belirlenir ve değiştirilemez. Ünlü insanlardan bazılarının çok kısa uyurdu. Napoleon, Churchill gibi bazıları tarih kitaplarında kısa uyku süreleri ile yer almıştır. Kısa bir süre uyuduğu halde ertesi gün fonksiyonlarında değişiklik olmayanların sayısı çok fazla değildir. Türkiye’de, toplumun sadece %10’unun, 6 saatin altında bir uyku ile hayatını sürdürdüğünü bilinmektedir. Kısa uyuyanlardan bahsederken hafta içi 6 saat uyuyup, hafta sonunda uyku sürelerini 8-10 saate uzatarak uykularını telafi edenleri değerlendirme dışında bırakmak gereklidir. 8 saatten daha uzun süre uyuyanlara, kısa süre uyuyanlara oranla toplumda biraz daha sık rastlanmakta, bunların oranı % 15’e kadar yükselmektedir. 

Tavuk tipi mi, baykuş tipi misiniz?

Toplumda erişkin bireylerin çoğunluğu akşam 11-12 de yatıp sabah 7-8 gibi uyandığı halde, bazılarımız genetik olarak belirlenmiş özelliklerimiz nedeniyle akşamları daha erken yatar ve sabah daha erken kalkarız. Bu kişilerin tavukları temsil eder. Bazılarımız da akşamları daha geç yatıp sabahları uyanmakta güçlük çektiğini, bu kişilerin ise baykuşları temsil eder.

 Tavukların toplumdaki oranının % 10, baykuşların ise %15 civarında.

Maalesef sosyal kurallar çoğunluğa göre belirlendiği için tavuklar ve baykuşlar sosyal saatlere uyumda ciddi zorluklar yaşanıyor. Hâlbuki tavuk ve baykuşların saatlerinin dikkate alınması, hem onların hem de yakınlarında yaşayıp çalışanların daha mutlu yaşayıp çalışmasını beraberinde getirebilir. Erişkinler için var olan tavuk ve baykuş özellikleri çocukluktan itibaren gözlenebilir.

Biyolojik saate göre tavukların  ve baykuşların verimli zamanları

Uyuma ve uyanma saatlerimizi belirleyen biyolojik saatimiz sadece uyku saatlerimizin yanı sıra günün hangi saatinde daha verimli olduğumuz gibi birçok biyolojik fonksiyonumuzu da belirler.

Biyolojik saatimizin kapsadığı tüm fonksiyonların tavuk ve baykuş özelliklerini gösterir. Örneğin; baykuşlar kahvaltılarını daha geç yaparlar, sabahları ruh halleri depresif eğilimler gösterir, sinirli ve huysuzdurlar. Buna karşılık akşamları çok daha verimli, pozitif ve üretkendirler. Hafta içi günlerde, sosyal hayatın getirdiği zorunluluklar nedeniyle belirgin olarak gözlenmeyen tavuk ve baykuş özellikleri hafta sonları, belli saatlerde yatma ve kalkma zorunluluğu ortadan kalktığında net olarak gözlenir. 

Sabah tipleri, tatil günleri de akşam erkenden yatıp ertesi gün de hiçbir zorunluluk olmadığı halde erken saatte uyanmaktadırlar. Akşam tipleri ise cumartesi günleri geç saatlere kadar uyumamakta, pazar günü de öğlene kadar uyumaktadırlar.

İmtihan dönemi gibi yoğun çalışmayı gerektiren günlerde sabah tipleri erken kalkıp çalışmayı tercih ettikleri halde, akşam tipleri gece geç saatlere kadar uyanık kalarak çalışmayı tercih etmektedirler.

Çalışma zamanı verimlilik saatlerine göre ayarlanabilir

Akşam tipleri sabah uyanmakta güçlük çeker, işe başlayabilmek için sabah birkaç fincan çay veya kahve içer, ancak öğlen saatlerine doğru işlerinde verimli olmaya başlar.

Sabah tipleri ise sabahları daha verimli çalışır ama gece vardiyalarında verimlilikleri düşer. Son yıllarda modern iş yerlerinde çalışanların bu özellikleri basit testlerle belirlenir, mesai saatleri uyku tiplerine göre belirlenip hem çalışanların hem de işyerinin verimliliği ve mutluluğu artırılır.

Yorumlar