Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Ergoterapi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevda Asgerova, ergoterapi mesleği ve ergoterapinin yaşam kalitesini arttırmadaki rolü hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Yaşam kalitesi, bireylerin fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal durumlarına göre algıladıkları yaşam doyumunun düzeydir. Ergoterapi literatürü, son yıllarda bireylerin toplumsal katılımını ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin araştırılması ve bu alanlara yönelik müdahale yaklaşımları üzerinde duruyor. Bunun nedeni, aktivite performansını, toplumsal katılımı ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik kişi merkezli uygulamaların, ergoterapi biliminin odak noktası olmasıdır.
Kişinin gereksinim duyduğu her alanda kişisel tercihine göre aktif ya da pasif olarak rol alması, yaşam performansı gösterebilmesidir. Aktivite-rol katılımı, bireyin sosyo-kültürel bağlamının parçaları olan ve kişinin mutlu olması için istenilen veya gerekli olan günlük yaşam aktiviteleri, iş ya da oyunlar gibi aktivite-rollerle ilgilenmesidir. Bir hobi edinmek, rutin kişisel bakım yapmak, tam ya da yarı zamanlı bir işte çalışmak, kişinin eviyle ilgilenmesi ve okula gitmek, bu katılım biçimine verilebilecek örneklerdir.
Ergoterapi bir sağlık mesleğidir
Ergoterapi, her yaştan insan için önemli faaliyetlere ve görevlere katılmalarına yardımcı olan bir sağlık mesleğidir. Bu mesleğin amacı, bir kişinin öz bakım, iş ve boş zaman gibi günlük aktiviteleri güvenli, verimli ve tatmin edici bir şekilde gerçekleştirme yeteneğini geliştirmektir. Ergoterapistler, kendileri için önemli olan faaliyetlere katılmalarını engelleyen fiziksel, bilişsel, duygusal veya gelişimsel zorlukları olabilecek bireylerle çalışır. Her bireyin güçlü yanlarını ve zorluklarını değerlendirmek, belirli hedeflere ulaşmaya odaklanan bireyselleştirilmiş tedavi planları geliştirmek için kişi merkezli bir yaklaşım kullanırlar. Bu yaklaşımlar insanların kendileri için önemli faaliyetlerde bulunmalarına yardımcı olmak ve günlük görevleri yerine getirme yeteneklerini geliştirmek için tasarlanmıştır.
Ergoterapi, kazanılmak istenen yaşam kalitesi için kullanılabilecek stratejileri ve teknikleri öğretir
Ergoterapi, insanların faaliyetlere katılmasını engelleyen fiziksel, bilişsel ve duygusal engelleri ele alarak genel yaşam standartlarını iyileştirebilir. Ergoterapi bir kişinin genel refahı ve yaşam kalitesi üzerine önemli bir etkiye sahip olabilir. Tüm bunlar incelendiğinde, yaşam kalitesinin ergoterapi ile bağlantısı bulunuyor. Ergoterapi bilimi; bütüncül yaklaşım, yaşam boyu gelişim ve kişi-çevre-aktivite arasındaki kompleks ilişki ile ilgilenir.
Ergoterapi alanında yaşam kalitesi ‘umut uyandıran, motivasyon yaratan, kişi için anlamlı olan ve kişiye memnuniyet sunan, hayatın vizyonunu oluşturan, sağlığı teşvik eden, güçlenmeyi mümkün kılan aktiviteleri seçme ve bunlara katılma yoluyla yaşam kalitesini belirleme’ şeklinde açıklanabilir. Ergoterapi ile kazanılmak istenen yaşam kalitesi, bireylerin bu aktiviteleri gerçekleştirirken kullanabilecekleri stratejileri ve teknikleri öğretir. Ayrıca engelli veya kronik sağlık sorunları olan kişilerin daha fazla bağımsızlık kazanmalarına yardımcı olabilir, bu da genel yaşam kalitelerini ve yaşam standartlarını iyileştirebilir.
Ergoterapi ruh sağlığını da olumlu etkiler
Ergoterapi, genel yaşam standartlarının önemli bir bileşeni olan kişinin ruh sağlığı üzerinde de olumlu bir etkiye sahiptir. Anlamlı faaliyetlere katılımı teşvik ederek kişinin ruh halini iyileştirebilir, depresyon ve kaygı duygularını azaltabilir. Ayrıca insanların zihinsel sağlıklarını ve refahlarını daha da artırabilecek sosyal bağlantılar kurmalarına yardımcı olabilir. Bireyler bağımsızlıklarını yeniden kazandıklarında kendilerine olan güvenleri artar. Bu güvenle günlük aktivitelerini gerçekleştirirken içsel motivasyonunu tekrar kazanır. Sosyal yaşantıların sürdürülmesi ve keyif alınan etkinliklerin yapılması gibi etkenler yaşam kalitesini arttıran faktörlerdir.
Bireylerin yaşam kalitesini değerlendirirken çeşitli koşulların inceleir. Yaşam kalitesini değerlendirmek için ergoterapistlerin kullandığı anketler, değerlendirme ölçekleri ve performans testleri gibi çeşitli araç ve geliştirilmiş ölçütler vardır. Bunlar kişinin fiziksel sağlık durumu, günlük yaşam aktivitelerini yapma ve hareket kapasitelerini gerçekleştirme, kişinin zihinsel sağlığını, kişinin sosyal etkileşimlerini, kişinin ev veya iş ortamı hakkında bilgi sağlar.
Bu ölçekler sayesinde bilgi edinilebilecek konular şunlardır:
- - Genel yaşam doyumu ve yaşam kalitesi
- - Fiziksel ve psikolojik sağlık, sosyal ilişkiler ve çevre
- - Kişinin ev ortamının güvenliğini ve erişilebilirliği
- - Kişinin kendi algıladığı mesleki performansını ve günlük faaliyetlerden memnuniyeti
- - Ev ortamındaki günlük etkinliklere katılımın önündeki engeller
- - Genel sağlık algıları, fiziksel işleyiş, fiziksel veya duygusal sorunlara bağlı rol sınırlamaları, sosyal işleyiş, enerji/yorgunluk, ağrıyı değerlendirme, sağlıkla ilgili yaşam kalitesi
- - Hareketlilik, öz bakım, olağan aktiviteler
- - Belirli yaşam alanlarındaki memnuniyet
“Ergoterapi, insanın yaşam kalitesini arttıran bir sanattır”
Tüm değerlendirmeler yapıldıktan sonra yaşam kalitesini arttırmaya yönelik hedefler kişi ile iş birliği içerisinde belirlenir ve bilgiler ışığında kişiye özel müdahale planı hazırlanır. Bu plan, kişinin günlük yaşam aktivitelerini daha bağımsız bir şekilde yapabilmesini ve hedeflenen yaşam kalitesine ulaşmayı amaçlar.
Ergoterapi ve yaşam standartları birbiriyle yakından bağlantılıdır ve ergoterapi, bir kişinin yaşam kalitesini, bağımsızlığını ve genel refahını iyileştirmede önemli bir role sahiptir. Ergoterapi müdahalesinin sonuçları kişiden kişiye değişebilir ancak genel olarak, ergoterapi müdahalesinin yaşam kalitesine pozitif etkisi vardır. Çünkü ergoterapi, pozitif terapidir. Hatta, geniş bir açıdan bakıldığında ergoterapi, tam anlamıyla ‘insanın yaşam kalitesini arttıran bir sanattır’ diyebiliriz. İnsan yaşamında önemli bir yer tutar ve her türlü yaşamsal konuyu ele alarak kişinin içinde bulunduğu durumu her ne olursa olsun iyileştirir. Yaşamdan keyif almayı öğretir ve kişilerin hayatlarına dokunur.
Yorumlar