Dil becerilerini hedef alan nadir nörolojik hastalık Primer Progresif Afazi’nin (PPA) Alzheimer hastalığı gibi diğer demans türlerinden farklı olarak, başlangıçta sadece dil işlevlerini etkiliyor.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Zamanla diğer bilişsel alanlara yayılmadan önce konuşma ve dilde kelime kayıpları ile belirgin bozulmalara yol açar. Çoğu zaman psikiyatrik bir sorunla karıştırılabilir" diyen Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlacı, nadir bir nörolojik hastalık olan Primer Progresif Afazi’nin (PPA) belirtileri, tanı süreci ve hastaya yaklaşım yöntemleri hakkında şu bilgileri verdi.
Dil becerilerinde yavaş ve ilerleyici bozulmayla ortaya çıkıyor!
Birincil ilerleyen dil kaybı olarak da bilinen Primer Progresif Afazi (PPA), yavaş ilerleyen ve genellikle konuşma ve dil becerilerini etkileyen nadir bir nörolojik hastalık. Bu durum, Alzheimer hastalığı gibi diğer demans türlerinden farklı olarak, başlangıçta sadece dil işlevlerini etkiler ve zamanla diğer bilişsel alanlara yayılmadan önce konuşma ve dilde kelime kayıpları ile belirgin bozulmalara yol açar.
PPA'nın en belirgin özelliği, dil becerilerinde yavaş ve ilerleyici bir bozulma. Bu bozulmaların, genellikle dil üretiminde veya anlama becerilerinde ortaya çıkar.
Psikiyatrik konuşma bozukluğu ile PPA karıştırılmamalı
Karşılaşılan vakaların birçoğunun psikiyatrik konuşma bozukluğu zannedilir ve hastaların psikolojik nedenlerle konuşmak istemediği düşünülür. Bu şekilde karşılaştığımız vakalar var; 10 yıl boyunca psikolojik konuşma bozukluğu zannedildiği için o şekilde takip edilmiş. Genelde konuşma kaybı, kelime kaybı ve anlama kaybı olunca içe çekilme ile psikolojik sanılıyor. PPA başlangıçta yalnızca dil işlevlerini etkilerken, hastalığın ilerleyen aşamalarında diğer bilişsel işlevlerde de bozulmalar görülebilir. Bu, hasta kişilerin daha genel bilişsel işlevlerde de sorun yaşamaya başlaması anlamına gelebilir.
Kadınlar erkelere göre daha az PPA mağduru
PPA ilk olarak 1982 yılında, dünyanın en iyi sinirbilmcilerinden biri olan Türk asıllı Marsel Mesulam tarafından tanımlandı. Marsel, PPA’yı demansın eşlik etmediği dil yetisi kaybı (afazi) olarak tanımladı. Ortalama olarak, dil kaybının ilk semptomların ortaya çıkmasından yaklaşık beş yıl sonra, PPA belleği ve diğer bilişsel fonksiyonları ve ayrıca davranışı etkilemeye başlar. Erkeklerde kadınlardan iki kat daha fazla görülür. PPA'lı insanlar genellikle karmaşık işler yapabilir ancak konuşma veya dil konusunda zorluk çekebilirler. Hastalık ilerledikçe, yazılı veya sözlü kelimeleri konuşma ve anlama zorlaşır.
Primer Progressif Afazi’yi fark edebilmek için öneriler
Hastanın konuşurken kelimeleri bulmakta zorlanıp zorlanmadığını veya sık sık duraksayıp duraksamadığını gözlemleyin.
Kelimelerin veya cümlelerin anlamını anlamakta zorluk yaşanıyorsa, hastanın kelime seçimlerinde veya ifadelerinde belirsizlikler olabilir. Cümle yapısında bozulmalar, gramer hataları veya eksik cümleler fark ediliyorsa, bu PPA'nın bir işareti olabilir.
Hastanın sosyal etkileşimlerde veya günlük konuşmalarda zorluk yaşayıp yaşamadığı, davranışlarında veya ruh halindeki değişiklikler gözlemlenmeli. PPA hastaları genellikle iletişim zorluklarından dolayı frustrasyon veya sosyal çekilme yaşayabilirler. Hastanın yaşadığı zorluklar karşısında empati ve sabır göstermek önemlidir. Dil bozuklukları kişisel ve duygusal bir etki yaratabilir, bu nedenle duygusal destek sağlamak büyük önem taşır..
PPA'nın tanısı ve yönetimi için bir nörolog veya konuşma terapisti ile görüşme önemli. Uzmanlar, hastanın belirtilerini değerlendirerek, hikayesi, beyin görüntüleme testleri ve dil testleri ile genelde rahatlıkla tanı koyabilir.
Primer progresif afazi (PPA) gibi dil ve konuşma bozukluklarında tedavi ve yönetim stratejilerinin etkinliği, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve hastanın yaşam kalitesini artırabilir. Bu bağlamda, Transkraniyal Manyetik Uyarım (TMU), PPA'da uygulanabilecek bir tedavi yöntemi olarak değerlendirilmektedir.
Yorumlar