Jüpiter ve Satürn’de on yıllardır aranan z silan (SiH₄) molekülü, gaz devlerinin atmosferinde bulut oluşumunu anlamada kritik bir rol oynuyor. Ancak tüm çabalara rağmen bu molekülü iki gaz devi gezegende bulmak mümkün olmamıştı. Gökbilimcilerin imdadına bir kahverengi cüce yetişti.
Konuyla ilgili araştırma, Nature dergisinde yayınlanan “Soğuk düşük metallisiteli kahverengi cücede tespit edilen silikat öncü silan” başlıklı makale ile açıklandı.
Kahverengi Cücede Sürpriz Keşif
ABD Ulusal Bilim Vakfı (NSF) destekli Şili’deki Gemini South teleskobu ve NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ile yapılan gözlemler, gökbilim dünyasında bir ilki ortaya çıkardı. 50 ışık yılı uzaklıktaki kadim kahverengi cüce “The Accident”in atmosferinde silan molekülüne rastlandı. Bu molekül, hidrojenle birleşmiş silisyumdan oluşuyor ve gaz devlerinde bulutların nasıl oluştuğuna dair önemli ipuçları taşıyor.
 |
|
Kahverengi cüceler gezegenlerden daha kütlelidir, ancak yıldızlar kadar kütleli değildir. Genel olarak, Jüpiter'in 13 ila 80 katı kütleye sahiptirler. Bir kahverengi cüce, çekirdek basıncı nükleer füzyonu başlatacak kadar yükselirse yıldıza dönüşür. Görsel:NASA/JPL-Caltech |
“The Accident”in Gizemli Doğası
“The Accident”, ne tam anlamıyla bir yıldız ne de bir gezegen. 2020’de amatör bir gökbilimci tarafından tesadüfen keşfedilen bu gökcismi, alışılmış kahverengi cücelerden çok farklı özellikler sergiliyor. Hem genç ve sıcak kahverengi cücelerde, hem de yaşlı ve soğuk olanlarda görülen işaretleri bir arada taşıyor. Onu görünür kılan şey, sıra dışı ışık profili oldu.
Kozmik Tarihe Açılan Pencere
Yaklaşık 10–12 milyar yaşındaki bu kahverengi cüce, evrenin ilk dönemlerinde oluşmuş gök cisimlerinden biri. Silan keşfi, erken evrende silisyumun hidrojenle bağlanarak üst atmosferlere taşınabildiğini gösteriyor. Daha genç nesil gaz devlerinde ise silisyum oksijenle birleşip ağır moleküller oluşturuyor ve bu nedenle tespit edilemiyor. Araştırmacılar, bu bulgunun gaz devlerinin atmosfer kimyası ve bulut oluşum süreçlerini yeniden değerlendirmek için kritik bir adım olduğunu vurguluyor.
mistikalem.com
Yorumlar