Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünyada 30-79 yaş aralığında yaklaşık 1,28 milyar hipertansiyon hastası, ancak bunların yüzde 46’sı hastalığının farkında bile değil.
Türk Böbrek Vakfı verilerine göre de Türkiye’de her 3 kişiden 1’inin hipertansiyon hastası.
Hipertansiyonu olup, bunun farkında olmayanların bu rahatsızlığon belirtilerini çok iyi bilmesi gerekiyor.
Yüksek tansiyonun en sık rastlanan belirtileri
- baş dönmesi
- baş ağrısı
- kalp ağrısı
- kulak çınlaması
- nefes darlığı
- çift veya bulanık görme
- burun kanamaları
- düzensiz kalp atışı
Sıcak hava hipertansiyon semptomlarını artırıyor
Yüksek tansiyon; kalıtım, cinsiyet, diyabet, şişmanlık, stres, yetersiz fiziksel aktivite, aşırı tuz kullanımı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve yaşlılık gibi nedenlerle görülürken, sıcak havaya maruz kalmak da hipertansiyon semptomlarını artırabiliyor.
Bu nedenle hipertansiyon hastalarının sıcak havalarda 10.00-16.00 saatleri arasında güneşe maruz kalmaktan kaçınmaları, yeterli su tüketmeleri, tuz tüketimlerini sınırlandırmaları ve yemek yedikten hemen sonra veya uzun süre güneşlendikten sonra denize ya da havuza girmemeleri gerekiyor.
Hipertansiyon hastaları hiç kuşku yok ki diğer insanlara göre yaz sıcaklarından daha çok etkileniyor ve sıcak havalar onlar için ciddi risk oluşturuyor. Artan hava sıcaklıklarıyla birlikte yaşanan terleme, vücutta sıvı ve tuz kaybı yaşatıyor, bu durum da kan basıncında dalgalanmalara neden olabiliyor. Özellikle yetersiz su ve fazla tuz , hipertansiyon kontrolünü güçleştiriyor.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN 3 ÖNEMLİ NOKTA
Sabri Ülker Vakfı, yaz sıcaklarının hipertansiyon hastalarında sıvı-tuz dengesini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekerek, bu dönemde günlük sodyum alımının Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği düzeylerde (günde <5 gram tuz) sınırlandırılması, yeterli su içilmesi ve güneşten korunmanın önemine dikkat çekiyor.
Tansiyon, kanın kalpten pompalanırken ve atardamar içerisinde oluşturduğu basıncı ifade ediyor. Halk arasında büyük tansiyon olarak bilinen sistolik kan basıncının 130 mmHg, küçük tansiyon olarak bilinen diyastolik kan basıncının ise 80 mmHg’nin üzerinde seyretmesi yüksek tansiyon, yani hipertansiyon olarak kabul ediliyor.
Hipertansiyon, sağlıklı yaşam tarzı ile kontrol edilebilir
Sabri Ülker Vakfı, hipertansiyon farkındalığının önemine dikkat çekiyor:
Gıda ve beslenme alanındaki bilimsel bilgiyi toplumla buluşturma hedefindeki Sabri Ülker Vakfı’nın Bilim Kurulu Üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel, sağlıklı yaşam tarzı ile hipertansiyonun kontrol edilebileceğini belirterek şunları kaydetti:
“Hipertansiyon, dünyada ve ülkemizde önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor. Hipertansiyonun önlenmesi ve kontrolünde sağlıklı yaşam tarzı davranışlarının çocukluk döneminden itibaren geliştirilmesi ve sürdürülmesi büyük önem taşıyor. Hipertansiyonun olumsuz sonuçlarının önlenebilmesi ve kişinin sağlıklı şekilde yaşamına devam edebilmesi için kazandırılması gereken alışkanlıklar arasında yeterli sıvı tüketimi, dengeli ve sağlıklı beslenme, fiziksel aktive, uyku düzeni ve stres yönetimi yer alıyor.”
Hipertansiyonun önlenmesi ve kontrolüne dair, Prof. Dr. Zehra Büyüktuncer Demirel, şu önerilerde bulunuyor:
- Günlük tuz alımı 5 gramın altında tutulmalı: Bu hedefe ulaşmak için yemeklerde tuz yerine baharat, limon suyu, sirke ve taze otlarla lezzet artırılmalı.
- Yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlık haline getirilmeli.
- Her gün en az 5 porsiyon sebze ve meyve yenilmeli.
- Tam tahıllar tercih edilmeli.
- Kuru baklagiller ve yağlı tohumlar düzenli yenilmeli.
- Doymuş ve trans yağdan zengin besinler sınırlandırılmalı.
- Tuz içeriği yüksek salamura besinlere dikkat edilmeli.
- Günde en az 2 litre su içilmeli.
- Haftada en az 150 dakika yürüyüş gibi orta tempolu fiziksel aktiviteler yapılmalı.
- Sağlıklı vücut ağırlığı korunmalı.
- Düzenli uyku rutini geliştirilmeli.
- Stres yönetimi sağlanmalı.
- Kan basıncı düzenli olarak ölçtürülmeli.
- Sıcak havalarda 10.00-16.00 saatleri arasında dışarıya çıkılmamalı.
Kaynaklar: Sabri Ülker Vakfı
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
https://hsgm.saglik.gov.tr/media/attachments/2025/05/13/turkiye-bobrek-hastaliklari-Onleme-ve-kontrol-programi-2025-2030.pdf
British Heart Foundation, Hot weather and your heart, https://www.bhf.org.uk/informationsupport/support/practical-support/weather-and-your-heart
Yorumlar