Yeni araştırmalar, Amazon’daki hem genç hem yaşlı ağaçların CO₂ sayesinde hacim kazandığını ortaya koydu. Bu durum, ormanın iklim krizine karşı beklenenden daha dirençli olduğunu gösteriyor.
Olayın Olumlu Yönleri
Sistemsel Dengesizlik: Bu büyüme, aşırı CO₂’ye bağlı. Yani karbon salımı durmazsa, ormanlar bir noktada doyuma ulaşabilir.
Yangın ve Kuraklık Tehlikesi: Kalın gövdeler, su stresine karşı daha savunmasız olabilir.
Ekosistem Kayması: Ağaçların hızlı büyümesi, diğer türlerin yaşam alanlarını değiştirebilir.
Olayın Olumlu Yönleri
Ağaçların Karbon Tutma Kapasitesi Artıyor: Ağaçlar daha fazla karbon depolayarak iklim krizine karşı tampon görevi görüyor.
Orman Direnci Güçleniyor: Kalınlaşan gövdeler, kuraklık ve rüzgâra karşı daha dayanıklı hale geliyor.
Fotosentez Verimliliği Artıyor: CO₂ fazlalığı, bitkilerin daha hızlı büyümesini sağlıyor.
Karbonla Beslenen Orman: Amazon’un İrileşerek Direnişi
Amazon yağmur ormanlarında sessiz ama devasa bir dönüşüm yaşanıyor. 1970’lerden bu yana yapılan ölçümler, ağaç gövdelerinin taban çevresinin her on yılda ortalama %3.3 oranında arttığını gösteriyor. Bu kalınlaşma, atmosferdeki yükselen karbondioksit (CO₂) seviyelerinin doğrudan etkisiyle gerçekleşiyor.
Araştırma, Nature Plants dergisinde yayımlandı ve COP30 öncesi tropikal ormanların iklim mücadelesindeki rolünü yeniden gündeme taşıdı. Bilim insanları, bu büyümenin yalnızca CO₂’ye değil, aynı zamanda ormanın bozulmamış yapısına da bağlı olduğunu belirtiyor. Yani Amazon’un kalınlaşan gövdeleri, aynı zamanda korunmuş ekosistemlerin sembolü.
Leeds Üniversitesi’nden tropikal ekoloji profesörü Tim Baker, “Sadece büyük ağaçlar değil, tüm orman yapısı değişti” diyerek bulguların kapsamını vurguluyor. Araştırma, 188 farklı orman parselinde 30 yıla kadar süren gözlemlerle yürütüldü. Hem genç fidanlar hem de yüzyıllık dev ağaçlar bu büyümeden payını aldı.
CO₂, fotosentez sürecinde bitkiler için bir tür “gizli gübre” işlevi görüyor. Artan karbon, bitkilerin daha fazla enerji üretmesini ve büyümesini sağlıyor. Bu durum, Amazon’un karbon tutma kapasitesini artırarak küresel ısınmaya karşı doğal bir tampon görevi görmesini sağlıyor.
Mato Grosso Eyalet Üniversitesi’nden tropikal bitki ekoloğu Beatriz Marimon, “Bu iyi haber. ,
Ormanlar beklenenden daha dirençli” diyor. Ancak bu büyüme, ormanın geleceği için bir garanti değil. Bilim insanları, aşırı sıcaklıklar, su kıtlığı, yangınlar ve fırtınalar nedeniyle bu olumlu etkinin ileride yavaşlayabileceği konusunda uyarıyor.
Cambridge Üniversitesi’nden Adriane Esquivel-Muelbert, “En büyük %1’lik ağaç grubu, ormanın karbon döngüsünün yarısını oluşturuyor. Bu devler, iklim krizine karşı en güçlü müttefikimiz” diyerek büyük ağaçların önemine dikkat çekiyor.
Tunç Deniz - Mistikalem.com
Yorumlar