Z. Zhangali Alimkhanuly KGK İsmail Gaspıralı Ödülünü aldı
Küresel Gazeteciler Konseyi'nin (KGK) 2025 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen 5. Medya Buluşmasında, 9 KAsım 2025 tarihinde İsmail Gaspıralı ödülleri verildi. Ödül alanlardan biri de Kazakistan'ın Milli Gururları arasında yer alan yaşayan dombra efsanesi idi. İsmail Gaspıralı 2025 Sanat Ödülü Kazak Dombra Sanatçısı Z. Zhangali Alimkhanuly'a takdim edildi. Z. Zhangali Alimkhanuly, kısa bir konserle ödül gecesine katılanların kulak paslarını sildi.
Z. Zhangali Alimkhanuly Kimdir?
Z. Zhangali Alimkhanuly (Zhangali Alimkhanuly Zhuzbay / Ayak adı: Zhangali Alimkhanov Kazakça: Жанғали Әлімханұлы Жүзбай) – Kazak Dombıracılık Sanatının Üstadı
Kazak halk müziğinin ve özellikle dombra sanatının önemli temsilcilerindendir. Kazak dombra icracısı, küy araştırmacısı, derlemeci ve eğitimcisidir.
Zhangali Alimkhanuly Zhuzbay, 2 Şubat 1961’de Güney Kazakistan’ın Sozak ilçesine bağlı Karabulak köyünde doğdu. Modern Kazak dombra sanatının önde gelen temsilcilerinden biri olup özellikle Arkin şertpe küy geleneğinin korunması, notaya aktarılması ve genç kuşaklara aktarılmasında belirleyici rol oynamasıyla tanınıyor.
İlk müzik eğitimini bölgesel sanat okullarında aldıktan sonra Jezkazgan Müzik Okulunda profesyonel müzik eğitimine başlamış, ardından 1985’te Kurmangazy Devlet Konservatuvarının (Almatı) halk çalgıları fakültesine kabul edilmiştir. Bu kurumda dombra icrası, geleneksel Kazak müziği teorisi ve küy repertuvarı alanlarında öğrenim görmüş; 1990 yılında mezun olmuştur.
Zhuzbay, sanat yaşamı boyunca Kazak halkının klasik küy mirasını — özellikle Dauletkerey, Tattimbet, Kazangap, Kurmangazy gibi ustaların eserlerini — araştırmış, yorumlamış ve pedagojik materyaller hâline getirmiştir. Geleneksel eserlerin yanı sıra modern bestecilerin çalışmalarını da icra ederek dombra repertuvarını genişleten sanatçı, hem icracı hem de araştırmacı kimliğiyle Kazak müzikolojisi literatürüne katkı sağlamıştır. Çok sayıda şertpe küy varyantı, saha kayıtları ve repertuvar derlemesi onun çalışmaları sayesinde notaya kavuşturulmuştur.
Eğitimci yönü de güçlü olan Zhuzbay, bağımsızlık sonrası Kazakistan’da dombra pedagojisinin kurumsallaşmasına destek vermiş, çeşitli bölgelerde usta-çırak geleneğine dayalı özel dersler, seminerler ve akademik atölyeler yürütmüştür. En önemli akademik görevlerinden biri, Kazak Ulusal Sanatlar Üniversitesinde (Kazakh National University of Arts / ҚазҰӨУ) dombra bölümü öğretim üyeliğidir. Bu kurumda hem lisans hem yüksek lisans düzeyinde öğrenci yetiştirmiş, Arkin icra okuluna dair metodik kitapçıklar ve repertuar koleksiyonları hazırlamıştır.
Kazakistan kültür yaşamına katkıları nedeniyle sanatçı, “Kazakhstan’ın Emek Sinirmiş Kültür İşçisi” (Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері) unvanı da dâhil olmak üzere çeşitli devlet ödüllerine layık görülmüştür. Bu unvan, ülkenin müzik ve kültür alanında en saygın resmî takdirlerinden biridir.
Günümüzde Zhangali Zhuzbay, Kazak dombra sanatının hem geleneksel hem çağdaş yüzünü temsil eden, repertuar derleme-koruma çalışmalarını sahne icrasıyla birleştiren yaşayan ustalardan biri olarak kabul edilmektedir. Kazak müzik kültürünün kuşaklar arası aktarımında, özellikle şertpe küy estetiğinin yaşatılmasında belirleyici bir otorite konumundadır
