Nature Geoscience’da yayımlanan makaleye göre Hebrew Universitesi jeokimya uzmanları
Güney Afrika'da Voorspoed Madeninde yaklaşık 250–470 km derinlikte oluşmuş elmaslaerı inceledi ve oksitlenmiş karbonatlarla indirgenmiş nikel alaşımların aynı kristal içinde varlığını açıkladı.
Elmasın İçindeki Kimyasal Barışıklık
2025’in en çarpıcı jeokimyasal keşiflerinden biri Güney Afrika’nın Voorspoed madeninden geldi. İki elmas örneği, bilim insanlarının “neredeyse imkânsız” dediği bir kimyasal kombinasyonu içeriyor: oksijen açısından zengin karbonat mineralleri ile oksijen açısından fakir nikel alaşımları aynı kristal yapı içinde bulundu.
Bu iki madde normalde yan yana geldiğinde hızla reaksiyona girer ve birbirini yok eder. Ancak bu elmaslar, mantonun derinliklerinde — yaklaşık 250 ila 470 kilometre altında — oluşurken bu reaksiyonun tam ortasında “donmuş” gibi görünüyor. Araştırmacılar, bu durumu “mantonun kimyasal bir anlık görüntüsü” olarak tanımlıyor.
Hebrew Üniversitesi’nden Yaakov Weiss liderliğindeki ekip, bu örnekleri ilk bulduklarında bir yıl boyunca analiz etmeye cesaret edememiş. Çünkü bu tür bir kimyasal birliktelik, daha önce hiç gözlemlenmemişti. 26 Eylül 2025’te Live Science ve 27 Eylül 2025’te Science Illustrated tarafından duyurulan bulgular, Nature Geoscience dergisinde yayımlandı.
Bu keşif, elmasların sadece mücevher değil, aynı zamanda gezegenin derinliklerinden gelen jeokimyasal zaman kapsülleri olduğunu bir kez daha gösteriyor. Volkanik patlamalarla yüzeye çıkan bu elmaslar, mantonun ulaşılması imkânsız bölgelerinden bozulmadan gelen tek örnekler arasında yer alıyor.
Araştırmacılar, bu “imkânsız elmaslar” sayesinde karbonun kristalleşme sürecini ve mantonun kimyasal dinamiklerini daha iyi anlamayı umuyor. Ayrıca bu keşif, plaka tektoniği, volkanik aktivite ve derin yer kabuğu süreçleri hakkında yeni sorular doğuruyor.
Ali Zülfikar Emin - Mistikalem
Kaynaklar: Nature Geoscience, Live Science, Science Illustrated
Yorumlar