ABD'de Ekim 2017'deki büyük bir fırtına sırasında meydana gelen ve o yılın incelemelerinde yer verilmeyen bir şimşek sonradan fark edildi ve verileri incelendi. Elde edilen veriler doğrultusunda şimşeğin uzunluğunun 829 kilometre olduğu tespit edildi..
EN UZUN ŞİMŞEK OLARAK REKOR KIRDI
Texas eyaletinin doğusundan Missouri eyaletinin Kansas City kentine uzandığı tespit edilen şimşek dünya rekoru kırdı.
Bu uzunluK, Fransa'nın başkenti Paris ile İtalya'nın Venedik kentleri arasındaki mesafeye tekabül ediyor.
DAHA ÖNCE BİLİNEN EN UZUN ŞİMŞEK REKORU
söz konusu şimşeğin fark edilmesinden önceki rekorun ise Nisan 2020'de yine ABD'de görülen 768 kilometre uzunluğundaki şimşek olduğu kaydedildi.
Gökyüzünü Delen Rekor: 829 Kilometrelik Mega Şimşek
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO), 2017 yılında ABD’de meydana gelen 829 kilometrelik şimşek çakmasını resmi olarak dünya rekoru ilan etti. Bu olağanüstü doğa olayı, yalnızca bilimsel verilerin değil, aynı zamanda insan güvenliğinin ve erken uyarı sistemlerinin önemini de gözler önüne seriyor.
Göklerin Elektriksel Gücü: Mega Flaşların Doğası
Ekim 2017'de Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşanan ve Doğu Teksas’tan Kansas City yakınlarına dek uzanan bir şimşek çakması, Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından şimdiye kadarki en uzun şimşek olarak onaylandı: 829 km ± 8 km. Bu uzunluk Paris ile Venedik arasındaki mesafeye eşit.
Bu olağanüstü olayın ortaya çıktığı bölge, Mezoskala Konvektif Sistem (MCS) fırtınalarının sık görüldüğü ABD’nin Büyük Ovalarıydı. MCS tipi fırtınalar, güçlü elektrik yükleri barındıran büyük bulut komplekslerini ifade eder. Mega flaşlar olarak bilinen bu tür şimşekler, sadece uzun mesafeyi değil, aynı zamanda fırtına dinamiklerinin anlaşılması açısından da büyük önem taşıyor.
Yıldırım, gökyüzünde görsel bir hayranlık uyandırsa da, her yıl binlerce can alabilen ciddi bir tehlike. WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo’ya göre, bu tür şimşekler orman yangınlarını tetikleyebilir, havacılık güvenliğini tehdit edebilir ve uluslararası Herkes İçin Erken Uyarılar girişiminin öncelikli konuları arasında yer alır.
Uzaydan Gelen Bilgiler: Teknoloji ve Bilimsel Gelişmeler
Bu devasa şimşeğin tespitinde kullanılan teknoloji, Jeostatik Operasyonel Çevresel Uydular (GOES-16) ve üzerlerindeki Jeostatik Yıldırım Haritalayıcıları (GLM) oldu. Uydu görüntüleri, şimşeğin yolunu net biçimde ortaya koyarken, bu veriler aynı zamanda daha önce gözlemlenmemiş olayların da keşfedilmesini sağladı. 2017’deki bu mega flaş, fırtına ilk analiz edildiğinde fark edilmemişti; olayın tekrar incelenmesiyle keşfedildi.
Yıldırım ölçüm teknolojisi, yer tabanlı Yıldırım Haritalama Dizisi (LMA) ağlarından jeostatik yörüngeli uzay sistemlerine evrilerek, daha geniş alanları ve uç noktaları gözlemleme kapasitesine ulaştı. Bu gelişme sayesinde, yıldırımların global ölçekte yayılımı ve etkileri artık daha kapsamlı biçimde analiz edilebiliyor.
WMO’nun Hava Durumu ve İklim Ekstremleri Arşivi, bu tür uç noktaları resmi olarak kaydeden tek kaynak olarak işlev görüyor. Arşiv sadece yıldırımı değil; sıcaklık, yağış, dolu, kasırga ve siklon gibi ekstrem meteorolojik olayları da belgelemekte.
Toplumsal Etkiler ve Güvenlik: Yıldırımla Mücadelede Stratejik Yaklaşımlar
Yıldırım sadece doğanın estetik bir parıltısı değil; toplumsal risk potansiyeli yüksek bir enerji patlamasıdır. Tarih boyunca yıldırımın yol açtığı ölümcül olaylar arasında 1975’te Zimbabve’de 21 kişinin doğrudan yıldırım düşmesiyle ölümü ve 1994’te Mısır’ın Dronka kentinde petrol tankı patlamasının 469 can alması gibi vakalar yer alıyor.
WMO’nun yıldırım komitesi üyesi Walt Lyons’a göre, mega flaşlar mezoskal elektrik yüklerinin analizinde devrim niteliğinde bulgular sunuyor. Ayrıca yüzlerce kilometre uzağa gidebilen “griden gelen şimşek” gibi yeni yıldırım türleri de tanımlandı. Bu türler, fırtınanın ana elektriksel merkeziyle doğrudan bağlantılı olmadan uzun mesafeler katedebiliyor.
Yıldırımdan korunmanın en güvenli yolu:
- Elektrik ve sıhhi tesisatı bulunan büyük binalar.
- Metal çatılı ve tamamen kapalı araçlar.
Açık yapılar (plaj kulübeleri, otobüs durakları) ya da kum arabaları güvenli alanlar değildir. 10 km içinde yıldırım varsa, derhal güvenli yapıya geçmek hayati önem taşır. Çünkü şimşek, birkaç saniye içinde kilometrelerce mesafeyi katedebilir.
Yorumlar