Güneş'ten aldığı ıssıdan daha sıcak gezegenler: Soğuk sanılan Uranüs de sıcacık çıktı!
Güneş Sistemi'nin Sessiz Devlerinden Uranüs, İç Isısıyla Bilim İnsanlarını Şaşırtıyor
Uranüs, mavi yüzeyinin ardında sandığımızdan çok daha karmaşık ve sıcak bir hikâye barındırıyor.
NASA ve Oxford Üniversitesi'nden araştırmacıların ortak çalışmasında elde edilen bulgular; sadece Uranüs’ün doğasını anlamamıza değil, dev gezegenlerin nasıl oluştuğu ve zamanla nasıl değiştiği konusundaki anlayışımıza da yeni bir boyut kazandırıyor.
Bu bulgular, gökbilimin durağan verilerle sınırlı olmadığını, geçmişte elde edilmiş verilerin bile yeni ya
Güneş Sistemi'nde Isı Yaymak Ne Anlama Geliyor?
Gezegenler, Güneş’ten gelen ışığı bir miktar yansıtır, bir kısmını emer ve sonunda bu enerjiyi ısı olarak uzaya geri gönderir. Ancak bazı gezegenler, Güneş’ten aldıkları enerjiden daha fazlasını yayarlar. Bunun nedeni, henüz oluşum aşamasında depoladıkları içsel ısıyı hâlâ kaybediyor olmalarıdır.
Jüpiter ve Satürn bu konuda oldukça “cömerttir”: Güneş’ten aldıklarının iki katından fazlasını geri salarlar. Neptün de benzer şekilde içsel ısı yayar. Ancak Uranüs bu açıdan hep tuhaf bir gezegen olmuştur. 1986’da NASA’nın Voyager 2 uzay aracı Uranüs’ün yakınından geçtiğinde, gezegenin neredeyse hiçbir iç ısı yaymadığını ölçtü. Yani Güneş’ten ne alıyorsa, o kadarını yansıtıyordu. Bu durum o kadar sıra dışıydı ki, bilim insanları Uranüs’ün tüm içsel enerjisini nasıl kaybetmiş olabileceğini tartışmaya başladılar. Bazıları gezegenin aşırı yaşlı olduğunu, bazıları ise dev bir çarpışmanın tüm iç ısısını dışarı atmış olabileceğini öne sürdü.
Uranüs, Güneş’ten aldığı enerjiden %15 daha sıcak
Ancak şimdi işler değişti. NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nden Dr. Amy Simon ve Oxford Üniversitesi’nden Prof. Patrick Irwin liderliğindeki ekip, Uranüs’ün sanıldığı kadar “soğuk” olmadığını gösteren yeni bir analiz yayımladı. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde 16 Mayıs 2025’te yayımlanan araştırmaya göre, Uranüs aslında Güneş’ten aldığı enerjiden yaklaşık %15 daha fazlasını yayıyor.
Bu bulguya ulaşmak için araştırmacılar, onlarca yıllık gözlemleri yeniden inceledi ve gelişmiş bilgisayar modellemeleriyle Uranüs’ün atmosferi, bulut yapısı ve ışık yansıtma özelliklerini ayrıntılı olarak analiz etti. James Webb Uzay Teleskobu, Hubble Teleskobu ve Hawaii’deki NASA Kızılötesi Teleskop Tesisi’nden elde edilen veriler bu modelin temelini oluşturdu.
Dr. Simon şöyle açıklıyor: “Voyager 2'nin ölçümünden beri herkes Uranüs'ün iç ısısı olmadığını düşündü. Ama o yalnızca tek bir veriydi. Şimdi ise çok daha kapsamlı verilerle farklı bir tablo görüyoruz.”
Uranüs'ün Isısı Neyi Değiştirir?
Bir gezegenin iç ısısı, sadece bugünkü sıcaklığını değil, geçmişini ve hatta gelecekteki davranışlarını da anlamamıza yardımcı olur. Uranüs’ün sanılandan daha fazla içsel enerjiye sahip olması, onun Güneş Sistemi'nde nasıl oluştuğu ve niçin “yan yatmış” bir şekilde döndüğü gibi sorulara da yeniden bakmamızı gerektiriyor.
Ayrıca, bu bulgu sadece Uranüs için değil, onun gibi buz devi olarak tanımlanan ötegezegenlerin anlaşılması açısından da önemli. Bugüne kadar keşfedilen binlerce ötegezegenin büyük çoğunluğu Uranüs büyüklüğünde. Bu nedenle Uranüs hakkında her yeni bilgi, aslında evrende başka yerlerdeki gezegen sistemleri hakkında da bize fikir veriyor.
Prof. Irwin, çalışmanın önemini şöyle vurguluyor: “Eğer Uranüs gerçekten iç ısıya sahipse, bu durum Güneş Sistemi’ndeki diğer tüm dev gezegenlerle olan benzerliğini pekiştirir ve gezegen oluşum teorilerini daha tutarlı hale getirir.”
Mistikalem.com / Kaynak: NASA