Morina balıklarının boyu küçülüyor ve sayıları hızla azalıyor

Morina balığı (genellikle Cod olarak da bilinir), özellikle Kuzey Atlantik ve Pasifik okyanuslarının soğuk sularında yaşayan, ekonomik değeri yüksek bir balık türüdür. 

Morina balıkları ortalama 100 cm civarında olsa da, bazı türleri 2 metreye kadar büyüyebilir ve 96 kilogram ağırlığa ulaşabilir.  Genellikle kahverengiden yeşile değişen renk tonlarına sahiptirler ve karın kısımlarında benekler bulunabilir. Vücutları uzun ve yanlardan hafifçe basıktır. Geniş ağızlı balıklardır. Ağızları küçük görünse de oldukça açılabilir ve dudakları ileri doğru uzayabilir. Dişleri yerine kıkırdak çıkıntılar bulunur. Vücutlarında plaka şeklinde pullar bulunur.  Sırtında 3 adet, anal yüzgeçleri ise 2 adet olabilir.

Morina balıkları genellikle tuzlu denizlerin derin ve soğuk sularında, dibe yakın yerlerde yaşarlar. Kumlu ve çamurlu zeminleri tercih ederler. Yırtıcı bir balık türüdür. Ağızlarına giren her şeyi yerler; küçük balıklar, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenirler. Genç morinaları bile yiyebilirler.

Morina balıkları genellikle 2 ila 4 yaşında cinsel olgunluğa erişirler. Kuzeydoğu Arktik'te bu süre 8 yılı bulabilir. Ortalama ömürleri 25 yıldır. Morina Balıklarında biseksüel üreme görülür, yani sperm ve yumurta ayrı ayrı dişi ve erkek bireylerde gelişir ve döllenme dış ortamda gerçekleşir.

Almanya'daki Geomar Helmholtz Okyanus Araştırmaları Merkezinden bilim insanları, 1996 ile 2019 yılları arasında Danimarka'daki Bornholm Havzasında yakalanan 152 morina balığının otolit (işitme taşı) örneklerini inceledi.

Araştırmacılar, tıpkı ağaç halkaları gibi yıllık büyümeyi kaydeden otolitler aracılığıyla türün son 23 yıldaki gelişimini, vücut ölçülerini ve genetik yapısını analiz etti.

Baltık Denizi'ndeki balıkçılık faaliyetlerinin artmasının morina balığı üzerinde hızlı evrimsel değişikliklere yol açtığına dair genomik kanıtların ortaya çıkarıldığı çalışmada, türün 1996'da 40 santimetre olan ortalama vücut uzunluğunun 2019'da 20 santimetreye düştüğü tespit edildi.

Araştırmada, balıkların boyutlarında yaşanan küçülmenin genetik temelli olduğu ve insan kaynaklı aşırı avlanmanın hem morina balığının DNA'sı üzerinde kalıcı etki bıraktığı hem de popülasyonda keskin bir düşüşe neden olduğu belirtildi.

Geomar Helmholtz Okyanus Araştırmaları Merkezinde deniz ekolojisi üzerine çalışan araştırmanın yazarlarından Prof. Dr. Thorsten Reusch, durumun bilimsel olarak "ilginç" ama ekolojik açıdan son derece endişe verici olduğunu vurguladı.

Reusch, "Uzun yıllar en büyük balıkların sürekli olarak avlanmasıyla daha küçük ve hızlı olgunlaşan balıklar evrimsel avantaj kazandı." ifadesini kullandı.

Çalışmanın detayları, "Science Advances" dergisinde yayımlandı.