11 Milyar Yıllık Kozmik Düello: Kara Deliklerin Galaktik Tahribatı

Uzayda bir galaksinin diğerini yoğun radyasyonla deldiği şiddetli kozmik çarpışma ilk kez gözlemlendi.

Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, bir kuasar (süper kütleli kara delik tarafından beslenen parlak çekirdek), yoldaş galaksiyi yoğun radyasyonla delerek gaz bulutlarını parçalıyor ve yıldız oluşumunu engelliyor. Makalede önemli tespitler var:  

11 milyar yıllık ışık: Gözlemlenen sistem, evren şimdiki yaşının %18'ine denk gelen bir zamandan geliyor.

Kuasarların rolü: Erken evrende galaksi evrimini şekillendiren bu tür etkileşimler, bugünkünden çok daha yaygındı.

Radyasyon Mızrağıyla Galaktik Yaralanma

Saniyede 500 km hızla çarpışma: İki galaksi, birbirlerine yaklaşıp uzaklaşarak tekrarlayan bir dans sergiliyor.

Gaz bulutları dağılıyor: Kuasarın radyasyonu, galaksinin yıldız oluşturan gazını tahrip ediyor, yalnızca en yoğun bölgeleri sağlam bırakıyor.

Kara delik besleniyor: Çarpışma, kuasarın enerji kaynağı olan kara deliğe yeni gaz rezervleri taşıyor.

Nature'da yayımlanan sonuçlar, bu radyasyonun yaralı galaksinin yeni yıldızlar oluşturma yeteneğini azalttığını gösteriyor.  Makale, hem Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskobu'ndan (ESO'nun VLT'si) hem de Atacama Büyük Milimetre/milimetre altı Dizisi'nden (ALMA) alınan gözlemleri birleştirerek bu galaktik savaşın tüm kanlı ayrıntılarını ortaya çıkardı.

Şili'nin Atacama Çölü'ndeki ALMA ve ESO'nun Çok Büyük Teleskobu (VLT), bu çarpışmanın detaylarını ortaya çıkardı:

ALMA: İki galaksiyi net şekilde ayırt etti.
VLT X-shooter: Kuasar ışığının galaksiden geçişini analiz ederek radyasyonun etkisini haritaladı.

Rusya'nın St. Petersburg kentindeki Ioffe Enstitüsü'nde araştırmacı olan çalışmanın eş lideri Sergei Balashev, " Burada ilk kez bir kuasarın radyasyonunun, aksi takdirde düzenli bir galaksideki gazın iç yapısı üzerindeki etkisini doğrudan görüyoruz ," diye açıklıyor. Yeni gözlemler, kuasar tarafından yayılan radyasyonun düzenli galaksideki gaz ve toz bulutlarını parçaladığını ve geride yalnızca en küçük, en yoğun bölgeleri bıraktığını gösteriyor. Bu bölgeler muhtemelen yıldız oluşumuna olanak tanıyacak kadar küçük ve yaralı galaksiyi dramatik bir dönüşüm içinde daha az yıldız kreşiyle bırakıyor.

Ancak bu galaktik kurban dönüştürülen tek şey değil. Balashev şöyle açıklıyor: " Bu birleşmelerin, galaksi merkezlerinde bulunan süper kütleli kara deliklere büyük miktarda gaz getirdiği düşünülüyor ." Kozmik mücadelede, kuasarı çalıştıran kara deliğin erişebileceği mesafeye yeni yakıt rezervleri getirilir. Kara delik beslendikçe, kuasarı hasar verici saldırısına devam edebilir.

Bu çalışma, ikisi de Şili'nin Atacama Çölü'nde bulunan ALMA ve ESO'nun VLT'sindeki X-shooter aleti kullanılarak yürütüldü  . ALMA'nın yüksek çözünürlüğü, gökbilimcilerin önceki gözlemlerde tek bir nesne gibi görünen birbirine çok yakın iki birleşen gökadayı açıkça ayırt etmesine yardımcı oldu. Araştırmacılar, X-shooter ile kuasarın ışığını normal gökadadan geçerken analiz ettiler. Bu, ekibin bu gökadanın bu kozmik savaşta kuasarın radyasyonundan nasıl etkilendiğini incelemesine olanak sağladı.