Mikroplastikler Kalbe Nasıl Ulaşır?

Artık sadece deniz canlıları değil, biz de plastikle yaşıyoruz: Bilim insanları, insan kalp dokularında mikroplastik izlerine rastladı. Üstelik bu partiküller, damar tıkanıklıklarına neden olabilecek büyüklükte.

İnsan Kalbinde Mikroplastik Tespit Edildi: Vücudumuzun Yeni Ziyaretçileri

Bilim insanları, insan kalp dokusunda mikroplastik izlerine rastladı. Yayımlanan yeni araştırmalar, çevre kirliliğinin artık yalnızca dış dünyaya değil, doğrudan damarlarımıza ve kalbimize kadar ulaştığını gösteriyor.

Araştırmanın Özeti: Plastik, Kalp Odacıklarında

2024 yılının son çeyreğinde Environmental Science & Technology dergisinde yayımlanan çarpıcı bir çalışmada, Çin’in başlıca tıp merkezlerinden biri olan Beijing Anzhen Hastanesi’nde gerçekleştirilen kalp ameliyatları sırasında alınan doku örneklerinde 8 farklı mikroplastik türüne rastlandı. Araştırma ekibi, açık kalp ameliyatı geçiren 15 hastanın kalp dokularını ve ameliyat sırasında kullanılan kan filtrelerini analiz etti.

Sonuç ürkütücüydü: Her bir hastada ortalama 9,6 mikroplastik parçacığı bulundu. En yaygın tespit edilen plastik türü ise polietilen tereftalat (PET) oldu. Bu, gıda ambalajları ve içecek şişelerinde sıklıkla kullanılan bir malzeme.

Nasıl Tespit Edildi? Hangi Yöntem Kullanıldı?
Araştırmacılar, dokuları Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi (FTIR) adlı bir yöntemle inceledi. Bu teknik, plastik parçacıklarının kimyasal yapısını tespit etmek için ışığın maddeyle etkileşimine dayalı hassas bir analiz yöntemidir.

Ayrıca plastiklerin boyutu da dikkat çekiciydi:

En küçük parçacık: 20 mikrometre
En büyük parçacık: 469 mikrometre
Bu değerler, mikroplastiklerin damar içi dolaşımda aktif biçimde hareket edebileceklerini gösteriyor.

Mikroplastikler Kalbe Nasıl Ulaşır?
Daha önce yapılan çalışmalarda, mikroplastiklerin insan dışkısında, akciğer dokusunda ve anne sütünde bulunduğu gösterilmişti. Ancak bu, kalp gibi kritik bir organda doğrudan tespit edilen ilk çalışmalardan biri oldu.

Plastik parçacıklarının kalbe ulaşması, genellikle şu yollarla gerçekleşiyor:

Solunum yoluyla: Mikroplastikler havadaki tozla birlikte solunarak akciğerlere ulaşıyor ve oradan kana karışabiliyor.
Sindirim yoluyla: Gıdalar ve su yoluyla alınan parçacıklar, bağırsak bariyerini aşarak kana geçiyor.
Tıbbi müdahalelerle: Damardan verilen sıvılar ya da cerrahi malzemeler yoluyla plastik bulaşması gerçekleşebiliyor.

Çalışmanın başyazarı olan Dr. Xu Li şu ifadeleri kullandı: “Bu mikroplastikler yalnızca çevresel sorun değil. Kalp gibi hassas bir organda bulunduklarında, inflamasyonu artırma ve dokulara mikroskobik zararlar verme potansiyeline sahiptirler.”

Oxford Üniversitesi'nden çevre toksikoloğu Dr. Emily Johnston ise şunları ekliyor: “Bu plastiklerin uzun vadeli etkileri hâlâ bilinmiyor. Ancak damar tıkanıklıkları, pıhtılaşma eğilimi ve hücre ölümünü tetikleme ihtimali ciddi bir uyarı olmalı.”

 Mikroplastikler ve Olası Sağlık Etkileri

Yayımlanan çeşitli çalışmalar, mikroplastiklerin insan sağlığı üzerindeki potansiyel etkilerini şöyle sıralıyor:

• Bağışıklık sistemi baskılanması
• Kronik iltihaplanma
• Hormonal bozulmalar (endokrin sistem etkileri)
• Damar içi hasarlar ve kardiyovasküler riskler
• Hücre zarına bağlanarak oksidatif stres yaratma
• Özellikle PET ve PVC gibi plastiklerin taşıdığı katkı maddeleri (örneğin ftalatlar ve bisfenol-A) kanserojen ve hormon bozucu etkilere sahip olabilir.

Peki Bireysel Olarak Ne Yapabiliriz?

Uzmanlar, mikroplastik maruziyetini azaltmak için şu önerilerde bulunuyor:

• Cam veya paslanmaz çelik su şişeleri kullanın.
• Plastik ambalajlı hazır gıdalardan mümkün olduğunca uzak durun.
• Mikrofiber kumaşlar yerine doğal lifler (pamuk, keten) tercih edin.
• Evde hava filtresi kullanın ve halı temizliğine dikkat edin.
• Balık ve deniz ürünlerini güvenilir kaynaklardan alın.

 Mikroplastikler Neden Bu Kadar Yaygınlaştı?
Dünya genelinde her yıl yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiliyor ve bu miktarın yalnızca %9’u geri dönüştürülüyor. Geri kalanı denizlere, toprağa ve sonunda besin zincirine karışıyor.

WHO’nun 2023’te yayımladığı bir raporda, mikroplastiklerin sağlık etkileri konusunda daha fazla veri gerektiği vurgulanmış, ancak "ihtiyatlı yaklaşım" çağrısı yapılmıştı.

Bilim insanları hâlâ mikroplastiklerin uzun vadeli etkilerini anlamaya çalışıyor. Ancak şu an bildiğimiz şey, bu parçacıkların yalnızca çevremizde değil, bedenimizde de yer ettiğidir. Artık plastik, sadece doğada değil; kanımızda, kalbimizde ve hücrelerimizde

mistikalem.com