Bilim insanları, daha önce iki büyük kütleli nötron yıldızının birbiriyle çarpışması sonucu (kilonova) geriye kalan şeylerden yeni bilgiler elde etmeyi başardılar. Bir kilonova sonrasında geriye kalan, adeta altın ve platin fabrikası durumunda olan yıldız kalıntıları keşfedildi.
Kilonova, bir süpernovadan çok daha fazla enerjiye sahip bir patlamadır ve genelde kütle bakımından büyük olan yıldızların çarpışması sonucunda oluşur. Bilim insanlarının keşfetmeyi başardığı kalıntılar ise bir zamanlar Güneş’ten 3 kata kadar daha fazla kütleye sahip iki nötron yıldızının çarpışmasından geriye kalan yoğun kalıntılar. Nötron yıldızları fazlasıyla yoğun olduklarından, bir çarpışmanın kalıntıları uzayın büyük bir kısmından görülebiliyor.
Keşif, geçtiğimiz günlerde Monthly Notices of Royal Astronomical Society dergisinde paylaşıldı. Bilim insanları, keşfettikleri kilonovanın daha önce Ağustos 2016’da gözlemlendiğini ancak zamanında inceleyen bilim insanları tarafından ne olduğunun anlaşılamadığını söylediler.
Verilerin tekrar incelenmesi sonucu değiştirdi:
Keşfin gerçekleşmesi ise 2017 yılında Lazer İnterferometre Kütle Çekim Dalga Gözlemevi’nin ilk kez nötron yıldızlarının çarpışmasını kaydetmiş olmasıyla yakından ilişkili. Gözlemevinin yaptığı keşif daha önceki kilonova modellerine uymuyordu yani kilonovanın nasıl bir şey olabileceğinin algısı değişmişti.
2016’da elde edilen verileri tekrar inceleyen bilim insanları da hâliyle büyük bir sürprizle karşılaştılar. Daha önce kilonova modelleriyle uyuşmayan 2016 yılındaki keşif, günümüzde bir kilonova olarak sınıflandırıldı. Bu da bilimin ne kadar hızlı değişebileceğinin en önemli kanıtlarından biri olarak hafızamıza kazınabilir.
Kilonovanın ilk saatleri gözlemlenebilmiş:
2016 ve 2017 yıllarında gözlemlenen kilonovalarda tam olarak aynı zamanlamayla gerçekleşen parlamalar bulunuyordu. 2017 yılında gözlemlenen kilonova, daha detaylı olarak incelenebilmiş olsa da 2016 yılında gözlemlenen kilonovanın başka bir özelliği var. 2016 yılındaki kilonova, kilonovanın ilk saatlerini gözlemleyebilmiş ancak 2017’deki kilonova patlamadan yaklaşık 12 saat sonra gözlemlenebilmiş.
Verilerini yeniden gözden geçiren bilim insanlarından oluşan ekip, kilonovalara ve diğer olaylara gelen farklı bakış açılarını kullanarak geçmişte gözlemlenen patlamaları tekrar incelemeyi planlıyor. Ekip, özellikle altın ve platin gibi metallerin ortaya çıktığı güçlü kızılötesi ışık içeren patlamalara odaklanacak.
Ümit Kılınç - webtekno.com
Yorumlar