Deneme aşamasını tamamlayan Karanlık Enerji Spektroskopik Aygıtı (The Dark Energy Spectroscopic Instrument: DESI), 17 Mayıs 2021 Pazartesi gününden itibaren Evrenin 3 Boyutlu haritasını çıkarmak için çalışmaya başladı ve karanlık enerjinin gizemlerini çözme arayışına girişti.
DESİ Projesi; Amerika'nın bilimsel amaçlı kuruluşlarından NSF'nin (National Science Foundation: Ulusal Bilim Vakfı) NOIRLab (Ulusal Optik-Kızılötesi Astronomi Araştırma Laboratuvarı: National Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory) Programı Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nde başladı.
Projede görev alan astronom ve fizikçiler, DESI Projesinin yaklaşık 30 milyon galaksiden ışık toplayarak, daha önce görülmemiş ayrıntılarla Evrenin 3 boyutlu (3-D) haritasını oluşturmalarına yardımcı olacağını savunuyorlar..
DESI projesi kapsamında önümüzdeki beş yıl boyunca, on milyonlarca galaksiden ve diğer kozmik nesnelerden gelen ışıklar yakalanarak, evrenin erişilebilin kısmının 3-D haritası çıkartılırken, karanlık madde miktarını saptama ve yapısını algılama çalışmaları da gerçekleştirilecek.
Proje için dört aylık deneme çalışması sırasında da je milyonlarca spektrum (tayf) toplandı ki bu meblağ önceki tüm spektroskopik çalışmalarda derlenenlerin toplamından daha fazla.
DESİ PROJESİ İÇİN NELER SÖYLENDİ?
DOE Yüksek Enerji Fiziği Direktör Yardımcısı Jim Siegrist, “Bilim araştırmasına başlayan ilk yeni nesil karanlık enerji projesi olan DESI'nin başlangıcını görmekten heyecan duyuyoruz. 1999'daki ilk keşfi yönettiğinden beri karanlık enerjinin doğasını inceleme yeteneklerimizi geliştirmeye devam eden Berkeley Lab'ı da tebrik ediyoruz. DOE'nin Berkeley Laboratuvarı, ABD hükümeti, özel ve uluslararası katkılar da dahil olmak üzere 13 ülkeden oluşan DESI ekibini başarıyla yönetti. dünyanın önde gelen çok nesneli spektrografının tasarımında, imalatında ve devreye alınmasında. NSF ile güçlü kurumlar arası işbirliği, DOE'nin bu muhteşem deneyi gerçekleştirmek için gerekli olan Mayall teleskopuna DESI'yi kurmasını ve çalıştırmasını sağladı. Karanlık enerji çalışmalarının birincil misyonunun yanı sıra, veri seti, çok sayıda astrofizik çalışması için daha geniş bilim topluluğu tarafından kullanılacaktır. " açıklamasını yaptı.
NOIRLab ve DESI Gözlem Operasyonları lideri olan DESI proje bilimcisi Arjun Dey, "Mayall teleskopu ve DESI cihazının kombinasyonu şu anda gezegendeki en iyi astronomik araştırma makinesi. Birçoğu, şimdiye kadar yarattığımız hızlanan, genişleyen Evrenimizin en ayrıntılı kartografik haritasını oluşturacak. Ne keşfedeceğini görmek için sabırsızlanıyorum! " dedi.
NOIRLab NSF Program Direktörü Chris Davis, "DESI deneyi, hükümet kurumları Mayall teleskopu gibi ulusal gözlemevi tesislerinden en iyi şekilde yararlanmak için işbirliği yaptığında elde edilebilecek harika bilimin mükemmel bir örneğidir" ifadesini kullandı..
DESI'yi önceki gökyüzü araştırmalarından ayıran nedir?
Berkeley Lab’den Michael Levi, “Şimdiye kadar elde edilenden on kat daha fazla galaksi spektrumunu ölçeceğiz. Bu spektrumlar bize üçüncü bir boyut kazandırıyor. Gökadaların, kuasarların ve diğer uzaktaki nesnelerin iki boyutlu görüntüleri yerine, enstrümanın kozmostan ışığı veya spektrumları topladığını açıkladı, öyle ki bu nesneleri uzağa ulaşan bir zaman çizgisine yerleştirdiğimizde, yazlılım, 11 milyar yıl öncesine kadar uzanan bir zaman makinesi haline gelir"
Fransa'nın Alternatif Enerjiler ve Atom Enerjisi Komisyonu (CEA) kozmologu proje eş sözcüsü Nathalie Palanque-Delabrouille, "DESI, kozmosu, özellikle de karanlık enerji bileşenini daha iyi anlamayı amaçlayan yeni nesil enstrümanlar arasında en iddialı olanıdır. Bilimsel programın - kuasarlara olan ilgisi de dahil - araştırmacıların iki temel soruyu kesin bir şekilde ele almalarına izin verecek: karanlık enerji nedir ve yerçekimi, anlayışımızın temelini oluşturan genel görelilik yasalarını ne ölçüde izler?" dedi.
Palanque-Delabrouille, "Araştırmayı tasarlamak, ardından hangi hedefleri gözlemleyeceğimize karar vermek ve şimdi de bu bilimsel hedeflere ulaşmak için araçlara sahip olmak için neredeyse on yıl önce attığımız ilk adımlardan uzun bir yolculuk oldu. Bugün nerede durduğumuzu görmek çok heyecan verici." dedi.
NOIRLab DESI Operasyon Sorumlusu Parker Fagrelius, “Bu inanılmaz ve yenilikçi enstrümanın projenin bu kritik noktasında bu kadar iyi performans gösterdiğini görmek son derece sevindirici” DESI deneyinin karanlık enerji hakkında neler ortaya çıkarabileceğini göreceğiz ama aynı zamanda aramayı bile bilmediğimiz yol boyunca ne yeni ve ilginç fenomenleri keşfedeceğimizi görmek beni çok heyecanlandırıyor!" şeklinde konuştu
Spektrum Nedir?
Spektrum yani Tayf; renklerin, seslerin, elektromanyetik dalgaların ya da diğer fiziksel gerçeklerin, belirli değer kümeleri ile sınırlanmadan birbiri ardına süreklilik içinde sayısız değişiklerini içeren fiziksel terimdir.
Karanlık madde nedir?
Karanlık madde; astrofizikte, elektromanyetik dalgalarla etkileşime girmeyen, varlığı yalnız diğer maddeler üzerindeki kütleçekimsel etkisi ile belirlenebilen şimdilik tanımsız maddedir. Yapısı bilinmemekle birlikte evrenin yapıtaşları arasında yer alan bir madde olduğu varsayılmaktadır.
DESİ nedir?
DESI, ABD Enerji Bakanlığı’nın Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı (Berkeley Lab) tarafından yönetilen uluslararası astronomi bilimi projesidir. Bakanlığın Bilim Ofisi proje için ana fonu sağlarmaktadır. DESI, Amerikan Ulusal Bilim Vakfı NSF'nin NOIRLab projesine hizmet veren Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nde Nicholas U. Mayall adlı 4 metrelik Teleskobun bilgisayarındakayıtlı bir program üzerinden yürütülen bilimsel projedir.
mistikalem.com
Yorumlar